Beyin-makine arayüzü (BCI) üzerine Çin’de yapılan araştırmalar sırasında tarihi bir aşamaya ulaşıldı. İlk kez bir primatın beyni “girişimsel arayüz” yöntemi kullanılarak bilgisayara bağlandı. Bu yöntem Elon Musk’ın Neuralink çipine kıyasla çok daha zararsız ve düşük riskli.
ABD’li iş insanı Elon Musk’un sahibi olduğu Neuralink isimli şirket, daha önce bir domuzun ve bir maymunun beyinleriyle haberleşebilen, 1 TL madeni para boyutundaki çipini tanıtmıştı. 10 ile 15 dakikalık bir operasyonla beyne çok sayıda kılcal elektrotun bağlanmasını gerektiren Neuralink’in alternatifi de Çin’de geliştiriliyor.
Çinli araştırmacılar, tarihte ilk kez bir maymunun beynini “girişimsel arayüz” yöntemi ile bilgisayara bağlamayı başardılar. Elbette bu bağlantı, Musk’ın Neuralink’inden çok daha fazlasını vadediyor. Çünkü hastaya verilen zararı minimum düzeye indiriyor.
Daha gidilecek çok yol olsa da bu başarılı yöntem sayesinde hastalar, neredeyse hiç risk almadan düşünce yoluyla uzuvlarını hareket ettirebilecekler:
Nankin Hastanesi Başkent Tıp Üniversitesi’nde gerçekleştirilen operasyonda, maymun beyninin serebrovasküler bölümüne “girişimsel elektroensefalografi (EEG)” uygulandı. Böyle ifade edince son derece karmaşık görünen bu işlem, aslında daha modern ve zararsız bir yöntem olan “girişimsel beyin-makine arayüzü” kurulduğu anlamına geliyor. Bir başka deyişle dünyada ilk kez bu yöntemle bir primatın beyni bilgisayara bağlandı. Aynı operasyon daha önce bir koyun üzerinde de başarılı sonuçlanmıştı.
Araştırma ekibinden Ma Yongjie, gerçekleştirdikleri beyin-bilgisayar arayüzü sayesinde motor işlev bozukluğu olan hastaların sorunlarını çözmek istediklerini belirtiyor. Bir başka deyişle beynin verdiği komutu uzuvlarıyla gerçekleştiremeyen hastalar, bu beyin-bilgisayar arayüzünü kullandıklarında uzuvlarını hareket ettirebilecekler. Yongjie’ye göre elde edilen başarıya rağmen daha yapılması gereken pek çok geliştirme var.
Beyinlerini Bilgisayara Bağlayan İki İnsan, İnternet Üzerinden Birbirlerinin Düşüncelerini Okuyabilir mi?
Araştırma sırasında bilim insanları, maymunun beyninde düşünce yoluyla üretilen sinyaller aracılığı ile robotik bir kolun, düşünceye uygun şekilde hareket ettirilmesini sağladılar. Ayrıca beynin bilgisayara bağlanmasını sağlayan arayüz, ameliyat sırasında hastaya en az zarar verecek şekilde bağlanıyor.
Üç farklı beyin-makine arayüzü (BCI) yöntemi var:
Elon Musk’un Neuralink’inde de kullanılan istilacı arayüz (invasive BCL): Bu yöntemde genellikle küçük ve taşınabilir bir çipten uzanan kılcal kablolu elektrotlar, beynin belirli bölgelerine implant edilir, ameliyat gerektirdiği için sonradan enfeksiyon riski de taşır. Bunun tam tersi, istilacı olmayan arayüz (non-invensive BCL) olarak kabul edilir ve anlaşılacağı üzere, hastanın beynine herhangi bir kablo, implant uygulanmaz.
Üçüncü ve son yöndem ise bu 2 yöntemin karması, hasta beynine çok minimal müdahaleler gerektirdiği için daha düşük enfeksiyon riski taşıyan girişimsel arayüz (inerventional BCL) olarak kabul edilir. İşte Çinli bilim insanlarının gerçekleştirdiği arayüz de bir girişimsel arayüzdür.
Daha önce Neuralink ile istilacı arayüz teknolojisinde kurulan başarılı bağlantı, bu kez daha az operasyon gerektiren girişimci arayüz ile sağlanmış durumdadır. Bu sebeple Çin, girişimci arayüz konusunda ABD’nin önündeyken ABD ise istilacı arayüzler üzerine Çin’inden ileride görünüyor. Ayrıca ABD’de geliştirilen bu teknolojiler özel şirketlerin kontrolündeyken Çin’de geliştirilenler, devlet destekli, araştırma üniversiteleri kontrolündedir.
Beyne ya da insan vücuduna hiçbir zararı olmayacak beyin-bilgisayar arayüzde ise henüz bu başarıya ulaşılamadı. Ancak görünen o ki çok da uzak olmayan bir zaman diliminde kanlı canlı tanık olacağız.
