Takvimler 6 Kasım 1971’i gösterdiğinde, Amerika Birleşik Devletleri Atom Enerjisi Komisyonu tarafından bir yer altı nükleer silah testi gerçekleştirdi. Deney, ABD tarafından patlatılan en büyük yer altı patlaması oldu.
“Cannikin” adındaki bu test, Alaska’nın merkezden uzak olan Amchitka adasında yapılmıştı ve LIM-49 Spartan Anti-Balistik füzesi için bir W71 patlayıcı silah başlığı tasarımının test edilmesi amaçlanmıştı.
Çeşitli komisyonların, derneklerin ve halkın patlama karşıtı direnişine rağmen test gerçekleştirildi. Gerçekten de ciddi sonuçlar doğurdu. Az sonra aşağıdan patlama anını izleyebileceğiniz Cannikin testinin detaylarına inelim.
1971 patlamasından önce de iki defa aynı bölgede patlama gerçekleştirilmişti.
Bilim insanları ile sismologlar, diğer ülkelerin yer altı nükleer testleri yapıp yapmadığını anlamak için 1965 yılında, Amchitka adasının yer altında 80 kilotonluk bir nükleer patlama yaptı.
1969 yılında ise tekrar bir test gerçekleştirildi. Bu testteki amaç ise daha büyük yer altı patlamalarının adaya nasıl zarar verebileceğini, sismik aktiviteyi nasıl tetikleyebileceğini ya da tsunami oluşturup oluşturamayacağını anlamak içindi.
Cannikin testi, yapılmadan önce ciddi eleştiriler aldı.
Kampanyanın ana yürütücüsü olan çevreci grup, bugünün Greenpeace’i. Cannikin’e karşı yürüttükleri eylemler, onları daha sonra kuruluş hâline getirdi.
1964 yılında meydana gelen Alaska depremi nedeniyle testin depremleri tetikleyip tsunamiye yol açabileceği de düşünülüyordu. 7000 kişinin katıldığı protesto, ABD ile Kanada’nın sınır kapısını kapattı.
1971 yılının temmuz ayında, Nükleer Sorumluluk Karşıtı Komite, Atom Enerjisi Komisyonuna dava açıp deneyin önüne geçilmesini talep etti fakat kaybetti. Test, gerçekten de yapılacaktı.
Patlama, Hiroşima’ya atılan bombadan 250 kat daha güçlü olma potansiyeline sahipti.
Hemen hemen 5 megaton TNT patlayıcıya denk olan ve hazırlığı 5 seneyi bulan deney, şimdiye kadar ABD tarafından patlatılan en büyük yer altı patlaması olacaktı.
Teste, Lawrence Radyasyon Laboratuvarından ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarından yüzlerce personel katıldı. Testi gerçekleştirmek için ise 400 ton ekipman, 1.807 metre derinliğinde ve 2,3 metre genişliğinde bir kuyu kullanıldı.
Destek ekipmanı, 4,6 metrelik bir yer sarsıntısına dayanacak biçimde tasarlanmıştı. Atom Enerjisi Komisyonunda başkanlık yapan James R. Schlesinger, deneyin güvenliğini göstermek için eşi ile kızlarını bölgeye getirmişti.
İşte o devasa patlamayı 35. saniyeden itibaren görebilirsiniz:
Ada ve çevresindeki radyoaktivite; okyanusa, yer altı sularına ve havaya sızdı. Hatta hâlâ sızmaya devam ediyor. Ayrıca yer altında moloz dolu boşluklar oluştu. Binlerce kuş ve su samuru öldü.
Amerika’daki Bering Denizi’nden alınan tatlı su örneklerinde radyoaktif parçacıklarla karşılaşabiliyoruz ancak ABD Enerji Bakanlığı bunu reddediyor. Amchitka adası ise artık nükleer patlamalar için kullanılmıyor.
