‘Yetenek Sizsiniz Türkiye’ gibi yarışmalarda hayretler içerisinde izlediğimiz şarkı söyleyen kekeme insanların şovuna aslında tam olarak bir ‘yetenek’ diyemeyiz. Bilimsel olarak imkânsız olmayan bu durumun nasıl gerçekleştiğini öğrenmeye hazırsanız başlayalım.
Ortaya neden çıktığı net bir şekilde bilinememekle beraber, kekemeliği iki grupta sınıflandırabiliriz. İlki, felç ya da kafa travması gibi beyin hasarları sonucunda meydana gelen nörolojik kekemelik; diğeri ise bilinen bir hasar olmadan, erken dönem çocuklukta ortaya çıkan gelişimsel kekemelik.
Bu sınıflandırmalardan yola çıkarak kekeme insanların nasıl takılmadan şarkı söyleyebildiğiyle ilgili birkaç neden ortaya koyabiliriz.
Birbirinden farklı işlevlere sahip sağ ve sol beyin loblarının kekemelik üzerinde ilginç bir etkisi var.
Beyninizin sağ ve sol lobunun farklı işlevleri olduğunu bilirsiniz. Ancak bu demek değildir ki; sağ beyni dominant kişiler sol beyinden, sol beyni dominantlar sağ beyinden faydalanamaz.
Beynimizin iki lobu da birbiriyle etkileşim ve transfer içindedir. Sağ ve sol hemisferde yer alan işlevleri üstünkörü bir şekilde şöyle sıralayabiliriz:
Sağ beyinde baskın işlevler:
- Hayal gücü
- Sanat
- Ritim/müzik
- Duygular
- Yaratıcılık
Sol beyinde baskın işlevler:
- Mantık
- Matematik
- Dil
- Gerçeklikler
İbrahim Tatlıses’in vurulduktan sonra şarkı söyleyememesiyle benzer bir durum.
Tüm bu sıraladıklarımız size kekeme insanların nasıl takılmadan şarkı söyleyebildiğiyle ilgili bazı ipuçları vermiş olmalı. Aslında konuyla ilgili birden fazla sebep ihtimal dahilinde olsa da en çok kabul gören teorilerden ilkiyle başlayalım.
Iova Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalara göre; müzik, beynin sağ tarafını aktifleştiren bir aktiviteyken dil sol tarafta baskındır. Bu sebeple, beyninizin sol tarafını etkileyen bir bozukluğa veya hastalığa sahip olsanız bile sağ kısımda bir sorun olmadığından takılmadan şarkı söylemek mümkündür.
Hatırlarsanız, İbrahim Tatlıses de konuşabiliyordu ancak şarkı söyleyemiyordu. Bu da sağ beyin-sol beyin teorisini destekleyen örneklerden biri arasında.
Şarkı söylerken, ağzımızı ve ses tellerimizi farklı şekillerde kullanırız.
The Stuttering Foundation of America’nın teorisine göre; ses telleri, dudak ve dilin şekli şarkı söylerken farklılık göstermesi ve sağ-sol beyin varsayımının kombinasyonu sayesinde kekeme insanlar şarkı söyleyebiliyor.
Voon Pang: “Beynimiz, dilimizi kontrol eder. Bu yüzden, beyin ağzımıza farklı bir şey yapmasını söylüyorsa şarkı söylerken kekelememenin sebeplerinden biri bu olabilir.”
Dilsel iletişim ve şarkı söylemek benzer gibi görünse de aslında birçok farklı yönleri var.
İletişim, iki yönlü bir eylemdir ve bir sonraki cevabımızı büyük oranda planlayamayız. Diğer yandan, şarkı söylemek tek yönlü bir eylemdir. Öngörülemeyen bir iletişimle karşı karşıya kalmayız, şarkıları ezberden ve düşünmeden söyleriz.
Ayrıca birçok ebeveyn, çocukların kendi kendilerine konuşurken kekelemediğini söylüyor. Bu da heyecan, kaygı, stres gibi durumlarda kekemeliğin arttığını ve konuşmayı zorlaştırdığını destekler nitelikte.
Kısacası bu teoriye göre; belirsiz bir iletişim ortamında kekelemek ezberden bir şarkı söylemekten çok daha olağandır.
Hiçbir teoriyi gerçek bir neden olarak kabul edemeyiz.
Tüm bu saydığımız teoriler mantıklı gelse de hiçbiri kekeme insanların neden takılmadan şarkı söylediğiyle ilgili kesin bir ‘gerçek’ değil. Bu konuda yapılan çalışmaların devam etmesiyle kekemelikle ilgili merak konusu soruların aydınlatılacağını umuyoruz.
Kaynaklar: Stuttering Help, Healthline, Stuttering Treatment and Research Trust
