James Webb Uzay Teleskobu’nun 18 altıgen parçadan oluşan ana aynasının hizalanması tamamlandı.
Yapılan tam bir değerlendirmeden sonra teleskobun, içerisinde bulunan dört adet güçlü bilimsel aygıtı ile yeni ve çok iyi odaklanmış görüntüler alabilecek olması nihayet doğrulandı.
Yedi aşamadan oluşan teleskop hizalanmasının son aşaması da tamamlandıktan sonra görevden sorumlu ekip, kilit kararları alabilmek için bir dizi toplantı gerçekleştirdi ve bu toplantıların sonunda oy birliği ile James Webb’in bilimsel araçlarının devreye sokulacağı nihai aşamaya geçilmesine karar verildi. Araçların kurulması ve test edilmesini içeren bu aşama ise, yazın başlayacak olan bilimsel operasyonlar öncesinde yaklaşık 2 ay sürecek.
Hizalanmanın tamamlanmasından sonra teleskobun bütün aygıtlarından alınan bir dizi görüntüyü, aşağıda paylaştığımız görselde görebilirsiniz.
Her aygıtın görüş alanında bulunan ve bu aygıtların keskin bir şekilde odaklandığı yıldızların işlenmiş görüntüleri, teleskobun tamamen hizalanmış ve odakta olduğunu göstermektedir. Bu testin gerçekleşmesi için James Webb Teleskobu, Samanyolu’nun küçük bir uydu galaksisi olan Büyük Macellan Bulutları’na odaklandı ve bu odaklanma, teleskobun sensörlerinde yüz binlerce yıldızdan oluşan yoğun bir bölge görmemizi sağladı. Paylaştığımız bu görsellerin konumları ve boyutları, teleskopun odak düzlemindeki aygıtların göreli bir dizilişini göstermekte olup her biri gökyüzünün birbirine göre hafifçe kaymış bir bölümünü işaret ediyor.
James Webb’in üç görüntüleme aygıtı, NIRCam (bu aygıttan alınan görüntüler bu görselde 2 mikronluk dalga boyunda gösterilmektedir), NIRISS (bu görüntüler ise 1,5 mikronluk dalga boyundadır) ve MIRI’dir ( bu aygıttan alınan görüntüler de 7.7 mikrondadır ki bu dalga boyu, yıldızı ışığının yanında yıldızlar arası tozun yayılımını da gösteren daha uzun bir dalga boyudur.) ESA’nın NIRSpec aygıtı ise görüntüleyiciden ziyade bir spektrograftır ancak yine de kalibrasyon ve hedef belirleme için bu görselde olduğu gibi 1.1 mikronluk görüntüler de alabilir. NIRSpec verilerinde görülen karanlık bölgelerin sebebi ise, spektrografa gönderilecek ışığın seçimi için açılıp kapanabilen ve kontrol edilebilir birkaç yüz bin kapakçığa sahip mikro deklanşör dizisinden kaynaklanıyor.
Son olarak, Webb’in Hassas Yönlendirme Sensör’ü teleskobu doğru ve hassas bir şekilde yönlendirmek için kılavuz yıldızları izleyecek ve bu iki sensör genellikle bilimsel araştırmalar için değil bu görselde gördüğümüz üzere kalibrasyon görüntüleri almak için kullanılacak. Bu görüntü verileri, sadece görüntü keskinliğini belirlemek için değil Webb’in bütün aygıt kalibrasyon sürecinin bir parçası olarak sensörler arasındaki göze çarpmayan görüntü bozukluklarını tam olarak belirlemek ve bunları da kalibre etmek için kullanılacak.
Teleskobun optik performansı, mühendislik ekibinin en iyimser tahminlerinden bile daha iyi olmaya devam ediyor. Webb’in aynaları şu an uzaydan odaklanarak alınmış her ışığı aygıtlarına aktarıyor ve bu aygıtlar da başarılı bir şekilde kendilerine aktarılmış bu ışıkla beraber görüntüler yakalıyor. Bu görüntülerin kalitesi ise “kırınım ile sınırlıdır” yani görülebilen ayrıntı inceliği, teleskopun boyutu göz önüne alındığında fiziksel olarak mümkün olduğu kadar iyidir. Bu noktadan itibaren aynalarda yapılacak olan değişiklikler çok küçük olacak ve birincil ayna bölümlerinde periyodik ayarlamalar yapılacak.
James Webb ekibi ise şimdi dikkatlerini teleskopun bilimsel aygıtlarını devreye alma konusuna çevirecekler. Teleskopta yer alan her bir aygıt, elde edilmek istenen bilgiye ulaşmak için tasarlanan eşsiz lensler, maskeler, filtreler ve özelleştirilmiş ekipmana sahiptir. Bu aygıtların özelleştirilmiş karakteristikleri, bu devreye alma aşaması boyunca bilime hizmet adına tamamen hazır olduğunu doğrulamak için çeşitli kombinasyonlarda yapılandırılarak çalıştırılacak.
Teleskobun hizalanması tamamlanmış olmasına rağmen bazı teleskop kalibrasyon aktiviteleri geriye kaldı. Bilimsel aygıt devreye sokma prosedürünün bir parçası olarak teleskoba hedefleri değiştirirken termal istikrarı doğrulamak için kendisine çarpan toplam güneş radyasyonun miktarının değişeceği farklı alanlara yönelmesi emredilecektir. Ayrıca her iki günde bir yapılan bakım gözlemleri ile ayna hizalanması gözlemlenecek ve eğer gerekirse aynaları hizalanmış konumlarında tutmak için düzeltmeler uygulanacaktır.
Çeviren: Burcu Ergül Emecan
Kaynak: https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2022/04/Webb_in_full_focus#.Ym1cAtQVBeA.link
