İnsanların çoğu sağ elini kullanmaya yatkın olsa da solaklar da azımsanmayacak kadar çok. Herkesin sağ elini kullandığı bir ailede solak olan bir çocuk, bu durumu ne ile açıklayabilir?
Hangi eli kullanacağı, insana verilen bir tercih mi yoksa beynimizin bize oynadığı ufak bir oyun mu?
Aslında sağlak ve solak olmayı tek bir nedene bağlamak doğru olmaz, pek çok nedeni var. Gelin birlikte bakalım.
Genellikle hangi eli kullandığımız, genetikle ilişkilendirilir.
Eskiden tek bir genin bu durumu belirlediği düşünülse de yeni araştırmalar, bu özelliğin 40’a kadar farklı genin etkisi altında olabileceğini öne sürüyor. Bu genlerin her biri, tek başına zayıf bir etkiye sahip olsa da birlikte el tercihinin belirlenmesinde önemli rol oynuyor.
Genetik çalışmalar, mikro tübül ile ilişkili genler (TUBB, MAP2 ve MAPT) ile solaklık arasında bağlantılar bulmuştur. Yani bu durumda az da olsa genetiğin bir payı olduğunu rahatça savunabiliriz.
Hangi beyni kullandığımız da bu durumda etkili mi?
Beyin, sağ ve sol olarak iki bölgeden oluşuyor. Beyin, çapraz bağlanma yapısına sahiptir, yani vücudun sol tarafının hareketleri sağ yarım küre tarafından, sağ tarafın hareketleri ise sol yarım küre tarafından kontrol ediliyor. Sol tarafın daha mantıksal, sağ tarafın da daha duygusal ve yaratıcı olduğunu duymuşuzdur. İşte senelerdir duyduğumuz bu durum, el tercihimizi de ilgilendiriyor.
Çünkü solakların beyin yapılarındaki bu asimetrinin, solak olma durumuna katkıda bulunduğu düşünülüyor.
Biyolojik moleküllerin çoğu, kimyasal asimetriye sahiptir.
DNA’nın çoğu, sağ elli çift sarmal olarak bulunuyor. Hücresel düzeydeki bu asimetri, embriyonik gelişim sırasında, hücrelerin saat yönünde dönmesi gibi davranışlar gösteriyor ve organların oluşumunda belirli bir düzen sağlıyor. Bu asimetri, genetik ve epigenetik faktörler tarafından düzenleniyor ve beyin gibi organların asimetrisini de etkileyebiliyor.
İşte bu durum da bizi sağlak ya da solak yapmaya yetiyor.
İşin bir de çevresel faktörü var.
Solaklık veya sağlaklık, yalnızca genetik faktörlerle sınırlı değil. Anne karnındaki çevresel etmenler ve kültürel baskılar da bu tercihi etkileyebiliyor. Çevrede genel bir “asla solak olma!” durumu hâkim olduğu için, kişinin tercihi de küçük yaşta ufak bir etkiyle de olsa böyle şekillenebiliyor.
Peki siz daha çok hangi elinizi kullanıyorsunuz?
