Kuşların bacaklarının ne kadar ince olduğunu hiç fark etmiş miydiniz? Sanki bir kalemle çizilerek oraya oturtulmuş! Sahiden de neden kürdan gibi ince bacaklara sahipler?
Kuşların ince bacakları, ilk bakışta dikkat çeken bir özellik gibi görünse de aslında böyle olmasının sebeplerinden biri, göz yanılgısı. “Nasıl yani?” dediğinizi duyar gibiyiz fakat bu sebep sadece bir başlangıç.
Göz alıcı görünümlerinin altında, dinozorlara kadar uzanan ilginç bir evrimsel hikâye yatıyor. Lafı daha fazla uzatmadan anlatalım.
Kuşların bacaklarının bu kadar ince olmasının ilk nedeni, bir nevi göz yanılgısı.
Texas Üniversitesinde kuş evrimi üzerine çalışan paleontolog Julia Clarke, kuşların bacaklarının tuhaf bir şekilde ince görünmesinin ilk nedeninin, vücutlarının geri kalanının çoğunlukla tüylerle kaplı olması ve bu tüylerin kuşların boyutunu normalden büyük göstermesi olduğunu söylüyor.
Tüylerinin altında gizli minik bedenleri, bacaklarının epey küçük ve çıplak görünmesine sebep oluyor yani. Baykuşlar ve bazı tavuklar gibi ayak parmaklarına kadar tüyleri olan kuşların bacakları ise daha kalın görünüyor.
Tek sebep bu göz yanılgısı değil.
Kuşların bacaklarının inceliği ile diğer hayvanların bacaklarının inceliği arasında gerçekten de farklılıklar var. Kuşlar, büyüklükleri değişen iki ayaklı dinozorların soyundan geliyor. Bunların bazıları serçeler kadar küçükken bazıları T-Rex kadar devasaydı.
Ayı, şempanze ve insan gibi iki ayak üstünde yürüyebilen memelilerin çoğu topuklarının üzerinde dururken dinozorlar, ayak parmakları ve ayağın ön kısmı üzerinde yürüyordu. Ayak kemiklerinin geri kalanı uzatılmış bir şekilde yerden yukarıda tutuluyordu.
Günümüzdeki kuşlar, bu özelliklerin bazılarını korudu ve havaya çıktıkça farklı özellikler de geliştirdi. Kuşların atalarının giderek daha fazla kanatlanmaya başlaması, kuşlarda daha güçlü kanat çırpma kaslarının gelişmesini sağladı. Ağırlık merkezlerini, vücudun ön kısmına doğru kaydırdı. Dengeyi korumak için ise gövdeleri küçüldü, uylukları kaydı ve vücuda bağlanarak kalçanın bir parçası hâline geldi.
Hepsi aynı incecik bacaklara sahip değil.
Deve kuşu gibi uçamayan ve yerde çok fazla zaman geçiren kuşların bacakları, daha fazla ağırlık taşıyabilmeleri için nispeten büyük ve kaslı. “Hafif ötücü” kuşlar ise daha az yürüdükleri için bacaklarının kaslı olmasına ihtiyaçları yok.
Kısacası kuşların bacakları, evrimsel tarihleri nedeniyle bu hâle geldi. Çoğu kuş için (özellikle uçanlar için) kaslı olması gereken uzuvları, bacakları değil kanatları. Tüylü gövdeleri de işin içine girince gözümüze bu kadar ince görünmeleri çok normal!
