Yemek yiyen birini izlemenin içeriğe dönüştürülmüş hâli olan “mukbang”, epey ilginç bir zevk. Neden bir başkasının yemek yeme sesinden haz duyulur ki? Üstelik “ağız şapırdatma sesi” iğrenç bir şey olarak görülürken.
Bazı içerik üreticileri konuyu o kadar ileri seviyeye taşıdı ki sadece mukbang için kullandıkları YouTube kanalları bile var. Yani günde en az bir kere yaptığın şeyi, insanlar ilgi duyacağı için videoya çekmek mantıklı bir içerik aslında.
Yine de nasıl oluyor da bu mukbang videoları milyonlarca kişi tarafından izleniyor? Birinin yemek yeme sesinde insanları çeken ne olabilir? Sebeplerini öğrenince biraz daha empati kurabileceksiniz.
Tam olarak ne bu mukbang?
Popülerleşmeye Kore’de başlayan mukbang, aslında 10 yıldan fazla süredir var ancak son 2-3 senedir daha çok rağbet görüyor. Kelimenin anlamı ise iki Korece kelimenin birleşiminden geliyor: mugneun (yemek) ve bongsong (yayın).
Canlı yayınlarda ya da videolarda ise “mukbangci” denen bir kişi, oturup yemek yiyor. Bazıları yemeği pişirme aşamasını da içeriğe dâhil edebiliyor. Yayına katılanlar veya videoyu izleyenler ise oturup birinin yemek yemesini seyrediyor.
Aslında sadece oturup yemek yemiyorlar.
Eğer daha önce bir mukbang içeriğine denk geldiyseniz dikkatinizi çeken şeylerden biri de muhtemelen çok miktarda yemek yemeleri olmuştur. Çıtı pıtı Koreli bir kız, bir oturuşta bir tencere noodle gömüyor.
Bazıları da ASMR dediğimiz, ritmik sesleri içeriğe dâhil edebiliyor. Bazen de hikâye anlatımı ya da sohbet gibi şeyler olabiliyor. Bir de yemek tarifi ve yapım aşamaları da eklenince tüm bunlar videoyu çok daha fazla izlenebilir kılıyor.
Peki bu videolar ne gibi bir motivasyonla 100 milyona kadar izleniyor olabilir?
Aslında mukbang’in bu kadar sevilerek izlenmesinin ve dinlenmesinin ardında psikolojik bir etki yatıyor. İngiltere’deki Nottingham Trent Üniversitesinde yapılan araştırmaya göre birini yemek yerken izlemekten ve dinlemekten zevk alınmasının sebebi gerçek hayattan kaçış yoluna kadar varıyor.
Ayrıca araştırmaya göre insanlar; bu videoları izlerken statik, görsel ve işitsel uyaranlara maruz kalarak endorfin salgılıyor. Yani beyin, gelen uyarılardan hoşlanıyor ve mutluluk hormonu ile aşk hormonu da denen oksitosin salgılamaya başlıyor. Bir nevi ASMR yani.
Başkalarının aldığı hazzı izlemek, onlara da haz veriyor.
Mukbang’ci dediğimiz kişiler, yemeklerini yerken genellikle “ımm, ooo” gibi memnuniyet ve haz sesleri çıkarıyor. İzleyiciler de yine ASMR gibi bu seslerden tetiklenerek haz hissediyor.
Ancak bu videoları izlerken hazzın yükselmesi, bir süre sonra gerçekten yemek yerken alınan hazzın etkisini düşürebiliyor ve isteksizlik hissederek yeme bozukluğuna yol açabiliyor.
Yalnızlığı gidermeye bile yarıyor.
İnsanlığın başlangıcından beri, birlikte yemek yeme ve yemeği paylaşma âdeti var. Mağaralarda yaşayan ilk insan çizimlerini hayal edin, ateşin başında hep birlikte yemek yiyorlardı. Günümüz dünyası bireyselleşse de hâlâ yemek yemek birileriyle yapılınca daha çok keyif veren, sosyal bir aktivite.
Neyse olay “Nerede o eski bayram kahvaltıları?” sitemine dönmeden toparlayalım. Kısacası insanlar, birinin yemek yiyişini izlerken kendilerini daha az yalnız hissediyor ve yayın sırasında kendileri de yemek yerse daha çok keyif alıyor. Bireyselleşmiş dünyada yalnız hissetmemek için böyle bir yola başvurabiliyorlar.
Şaka gibi ama açlık hissini bile bastırabiliyor.
Birinin iştahla yemek yiyişini izlemenin sizde de açlık hissi uyandıracağını düşünebilirsiniz fakat bazı araştırmalar tam tersini gösteriyor. Mukbang izleyicileri, birini yemek yerken izledikten sonra yemeklere karşı daha az iştahlı oluyor. “Dolaylı yeme” yaşanıyor da diyebiliriz.
Ancak bazı insanların da iştahını daha çok açıyor ve fazla yemek yiyerek obezite gibi hastalıklara kadar ulaşabiliyor. Sağlığı önemsedikleri için olmasa da Çin’de şu an mukbang videoları yasak. Sebebi ise “yemek israfı”. Eğer bir YouTuber mukbang videosu çekerse 15 bin doların üstünde para cezasına çarptırılıyor.
