Kan kırmızı olsa da birkaç istisnası olup bazı hayvanların kanının farklı renkte olduğunu biliyoruz. Aslında sebebi kanda bulunan elementle ilgili.
Denizlerin sakinlerinden olan ıstakozlar da bu ‘farklı kan rengine’ sahip grubun bir üyesi. Üstelik kanları da mavi akıyor!
Ya da bu sadece bir yanılgı mı? Gelin açıklayalım.
Istakozlar, genelde pişirildiğinde renk değiştiren canlılar olarak bilinse de kanlarının mavi olmasıyla da meşhurlar.
Mavi, yeşil ve kahverengi tonlarıyla sularda adeta renk cümbüşü oluşturan ve boyları 30-35 cm’e varabilen bu deniz canlıları, 4-5 kilograma kadar ulaşabilen ağırlıklarıyla da dikkat çekerler. Ancak hakkında merak edilen en önemli konu şüphesiz ki kanlarının bizimki gibi neden kırmızı akmadığı.
Cevap çok basit: Istakozlar ve diğer bazı eklem bacaklılar, oksijen taşımak için hemoglobin yerine hemosiyanin kullanıyorlar. Hemoglobin demir içerirken, hemosiyanin ise bakır içerir. İşte bütün mesele aslında burada başlıyor.
Bakır, oksijenle birleştiğinde mavimsi bir renk alır.
Bu nedenle, hemosiyanin içeren hayvanların kanı oksijen taşırken mavi görünür. Oksijen bağlandığında, hemosiyanin mavi renk alır; oksijen bağlanmadığında ise renksizdir.
Ayrıca hemosiyanin, soğuk ve düşük oksijenli ortamlarda daha verimli çalışır. Istakozlar gibi deniz hayvanları, yaşadıkları ortamların koşullarına uyum sağlamak için bu molekülü evrimleştirmişlerdir.
Anlayacağınız, ıstakozların kanı bakır içeren hemoglobin molekülü sayesinde mavi görünüyor.
