ISS, ölümcül dozda radyasyona dayanabilen küf sporlarına ev sahipliği yapıyor

Bilim kurgu sinemalarında pırıl pırıl görmeye alışkın olduğumuz ve “bal dök yala” kelamını hatırlatırcasına pak olan uzay gemileri gerçek hayatta sanki ne kadar mümkün? Bu sorunun yanıtı, birçoğumuzun da iddia edeceği üzere Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda (ISS) yatıyor. İstasyonda yaşayan astronotlar; bu kapalı kutu içinde her gün terliyor, bir şeylere dokunuyor ve içerideki rutubetli havayı soluyor. ISS’de bulunan ömür takviye sisteminin nizamlı paklık rutinine karşın ise istasyonda üreyen küf ve bakteri ile uğraş aralıksız devam ediyor.

Köln merkezli Alman Havacılık Dairesi’nde (DLR) misyon yapan araştırmacılar, uzay seyahatlerinde kullanılması planlanan araçların steril kalabilmesi kapsamında yaptıkları birtakım deneylerde değişik sonuçlar elde etmişler. ISS’den getirilen küf sporlarını inceleyen mikrobiyolog Marta Cortesao  ve takımı, bahsi geçen sporların bir insanı öldürmeye yetecek X ışını dozunun tam 200 katına dayanabildiğini ortaya çıkarmış.

Ekibin incelediği ve ISS’de en çok karşılaşılan çeşit olan aspergilus ile penilsiyum mantarlarının ortadan kaldırılmasının sanılandan çok daha güç olduğu, hatta bu mantar cinslerinin istasyonun dışında bile hayatta kalabildiği tabir ediliyor.

 

Mantarları x ışını, ağır iyon ve yüksek frekanslı UV ışınlara maruz bırakan araştırmacılar, DNA’nın ziyan görüp hücre yapılarının da parçalanacağı kıymetlere mantarların dayanabildiğini ortaya koymuşlar.

Işınlanan unsurun 1 kg’ına 1joule’lük güç veren radyasyon ölçüsü olarak tanımlanan “gray” ünitesi baz alındığında; kelam konusu mantarların 1000 graylik x ışını radyasyonuna dayanabildiği hesaplanmış. Bu kıymet ortalama bir insanı öldürmek için 5 gray olarak tabir ediliyor.

Küf sporlarının bu derece güçlü olması kıymetli bir sorunu da beraberinde getiriyor. Gezegenlere ya da uzak gökcisimlerine icra edilecek misyonlarda kullanılacak uzay araçlarının, yabancı gök cisimlerini kirletmemek ismine dünyaya ilişkin organizmalardan arındırılmış olması gerekiyor. Bahse mevzu bu durum mevcut bulgular ışığında ise pek kolay gözükmüyor.

Küf, uzay misyonları için tıpkı vakitte bir avantaj 

Cortesao elde ettikleri sonuçlar sonucunda bardağın bir de dolu tarafına bakmak gerektiğini hatırlatmış. Bilim insanına nazaran kelam konusu mantar tipleri uygun kurallarda saklandığında uzun soluklu vazifelerde kullanmak üzere çoğaltılabilecek ham husus kaynağı olarak kıymetlendirilebilir. Cortesao bu bahiste yaptığı açıklamada, “Küf yalnızca bizlere ziyan verip ve yiyeceklerimizi bozmuyor. Uzun soluklu misyonlarda küf yardımıyla antibiyotik ve vitamin üzere unsurlar üretebiliriz. Bu durum astronotlar için büyük bir avantaj.” tabirlerini kullanmış.

Yapılan açıklamada küf mantarları üzerinde yapılan testlerin yalnızca radyasyonu baz aldığı vurgulanmış. İleriki devirde yapılacak yörünge testlerinde ise radyasyonla birlikte vakum, soğuk ve düşük yerçekimi faktörlerinin mantarlar üzerinde ne üzere tesirler yaratacağı incelenecek.

Başa dön tuşu