HPV, human papilloma virüsünün neden olduğu cinsel yol da dahil bazı yollarla bulaşan bir enfeksiyon. Bu hastalığın semptom göstermeden kendi kendine geçtiği söylense de tedavi edilmediğinde kadın cinselliği için tehdit edici olabiliyor. Uzmanlar, aşılama için en uygun yaşın cinselliğin başlamadığı 10-14 yaşları olduğunu söylüyor.
HPV’nin ortaya çıkış koşullarında cinsellik gibi bir konunun etkili olması kadınların ahlaki bir yargılamayla baş başa kalmasına neden oluyor. Aşıyla büyük ölçüde tedavisi sağlanan bu hastalığın kadınların üzerinde bıraktığı psikolojik ve sosyal yük maalesef göz ardı ediliyor.
Bu hastalığın kadınlar üzerinde bıraktığı bir diğer yük ise aşının her ülkede ücretsiz olmaması, dolayısıyla aşıya ulaşma sorunu. Bu durum, kadınların ‘HPV gibi’ tedavi edilmediği müddetçe rahim ağzı kanserine yol açabilen bir hastalıkla beraber yaşamalarına neden olabiliyor.
Ancak HPV sadece kadınlara zorluk çıkarmıyor. Bu hastalıkla erkeklerin de başı dertte… HPV, insan sağlığı için tehdit edici ancak erken fark edildiğinde aşı ile kolaylıkla önlenebilir bir hastalık.
HPV’nin tespiti her zaman kolay olmayabilir.
HPV, genital bölgede siğillerin oluşmasına neden olur. Ancak her HPV türü genital bölgede siğillere neden olacak diye bir şey yok. Bazen HPV’ye enfekte olup vücudunda siğil görülmeyen kişilerin de olduğu tespit edilmiştir.
HPV’nin her tipi yüksek riskli değildir, HPV’nin düşük riskli olan tipleri 6, 11, 40, 42, 44, 54, 61, 70, 72 ve 81’dir. HPV’nin yüksek riskli tipleri 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 ve 68’dir. HPV’nin ciddiyeti göz önüne alındığında doktor kontrollerini düzenli tutmakta fayda olduğu görülüyor. Ancak iş her zaman doktor kontrolleri veya siğilleri ortadan kaldıran tedavilerle bitmiş sayılmıyor.
HPV sadece kadın sağlığı için tehlikeli değil, erkek sağlığı için de tehlikeli.
HPV, hem erkeklere hem de kadınlara enfekte olabilen bir virüs. Prezervatif, HPV için tam koruma sağlamaz. Çünkü prezervatifler genital bölgenin tamamı için koruyucu değildir. HPV’nin bulaş kaynağını tespit etmek hiç kolay olmayabilir.
Cinselliğin yaşandığı ilk andan itibaren bu virüse maruz kalma riski ortaya çıkmaktadır. Tek eşlilik bu virüsten korunmak için tavsiye edilen bir durum olsa da partneriniz bu virüse enfekteyse tek eşli veya çok eşli olmanızın virüsün vücuduna girmesi için engelleyici olmadığını bilmelisiniz.
HPV’nin yüksek riskli tipleri vajinal kanserlere, anal kanserlere, vulva kanserlerine, penis kanserlerine ve orofaringeal kanserlere (bademcik, gırtlak bölgesi) neden olabilir. Görüldüğü gibi HPV, penis kanserine neden olması nedeniyle erkek sağlığı için de oldukça tehdit edici. HPV’den korunmak için aşı tedavisinin bu nedenle sadece kadınlara önerilmediğini söylemek mümkün.
HPV aşısı olunca HPV’den kurtulacak mıyız?
HPV aşısı, HPV’nin yarattığı enfeksiyonlara karşı önleyicidir. Özellikle aşının HPV’nin yol açtığı rahim ağzı kanserine karşı adeta bir savaşçı olduğunu söyleyebiliriz. HPV aşısı yaptırmak için HPV virüsüne enfekte olmayı beklemek doğru değildir.
HPV için geliştirilmiş üç tip aşı vardır. Bunlar; Gardasil, Gardasil-9 ve Cervarix’tir. Gardasil, HPV’nin 6, 11, 16, 18 tipleri için koruma sağlar. Gardasil 9 (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58) tipleri için etkilidir. Cervarix ise HPV’nni 16 ve 18 tiplerine karşı etkileyicidir. 14 yaşından önce bu aşılar için 2 doz vurulmak yeterli oluyor. HPV aşıları 14 yaşından büyükler için 3 dozdan oluşmakta ve 6 ay boyunca her biri 2 aylık periyodlarla vurulmaktadır.
Aşının, virüs vücuda girmeden önce daha etkili olduğu söyleniyor. Ancak HPV’nin bir türüne enfekte olan birisi yine de HPV aşısı olduğunda HPV’nin diğer tiplerinden korunabilmektedir. HPV’nin yol açtığı kanserler için cerrahi tedavi, radyoterapi veya kemoterapi olmak gerekebilir.
Dünya Sağlık Örgütü ve Avustralya Kanser Konseyi, insanların HPV aşısını yaptırması gerektiğini söylüyor. Hatta 2020’de Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanseriyle küresel mücadele misyonu güderek aşıyı kanseri ortadan kaldırabilecek bir strateji gibi halka tanıtmıştı.
HPV aşısı, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun HPV’den kendini koruması için antikor üretmesini sağlıyor. Peki bu aşı HPV gibi önemli sağlık riskleri yaratan bir hastalıktan bu kadar koruyucuyken ve Dünya Sağlık Örgütü bu aşıyı herkesin yaptırması gerektiğini söylüyorken HPV neden günümüz için hala önlenmiş bir sağlık sorunu değil? Bunun nedeni aşının her ülkede ücretsiz olmaması, bu nedenle de herkes için aşının ulaşılabilir olmaması.
Maalesef HPV aşısı her ülkenin ulusal aşı programına dahil değil.
HPV aşısına 2006 yılında ruhsal verilmiş, bazı ülkeler kadınlar için bu aşıyı zorunlu bağışıklama programına dahil etmiştir. HPV aşısını okullarda aşılama programına dahil eden ilk ülke Avustralya’dır. Avustralya, rahim ağzı kanserini sıfıra indirmek isteyen bir ülke olarak aşı konusunda öne çıkıyor.
Avustralya’dan sonra HPV aşısını aşılama programlarına dahil eden ülkeler sırasıyla; Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Belçika ve Danimarka’dır. 2016 itibarıyla 70 ülkede HPV aşısı ulusal aşılama programına dahil edildi. STK’ların bu konudaki desteği ve bilimsel gelişmeler sayesinde az gelişmiş ve orta gelirli birkaç ülkede HPV aşısının ulaşılabilir hale geldiği de biliniyor.
Türkiye’de ise HPV aşısı ulusal aşılama programına dahil değil. Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de HPV’nin iki tür aşısına ruhsat vermiş, bunlar Gardasil ve Cervarix’tir. Türkiye’de HPV aşıları sigorta kapsamında olmadığı için 3 doz için aşı fiyatı yaklaşık 10 bin TL’dir.
HPV aşısının her ülkede ulusal aşılama programına dahil olmaması aşıya ulaşılabilirliği olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca HPV aşısının algılanma biçimi, özellikle kadınların aşı olması önünde engeller oluşturuyor.
HPV aşısının maliyeti, kadınların cinsel deneyimleri ve HPV’nin sosyal yaşamda ahlaki bir problem olarak görülmesi aşıdan kaçınmaya neden oluyor.
HPV, cinsel yolla da bulaşan bir hastalık olduğu için toplumsal açıdan ahlaki kabullerle damgalanıyor. HPV’nin en fazla neden olduğu hastalığın rahim ağzı kanseri olması nedeniyle kadınları daha yüksek riskli bir gruba soktuğunu söylemek mümkün. HPV, bunlar dışında sauna, hamam, umumi tuvaletler gibi yerlerden de bulaşabiliyor.
Toplumsal açıdan HPV’den korunmanın bireysel olarak sorumluluk almak sayesinde olabileceği düşünülüyor. Bu durumda ataerkil toplumsal yapı içerisinde kadınların, bu hastalığa yakalandıkları için suçlandıkları görülüyor.
Özellikle HPV aşısının maliyeti, evlilik yapmayı planlama, kadın hastalıkları geçirme sıklıkları, HPV ile ilgili yetersiz bilgi sahibi olma, HPV aşılarını güvenilir bulmama gibi etkenler de kadınların HPV aşısına ulaşması yönünde oluşan engellerden birkaçı.
