Bildiğiniz gibi birçok iklim türü var. Peki bu iklim türlerinden sadece bir tanesi Dünya’ya hâkim olsaydı ne olurdu sizce? Mesela sadece kutup iklimini yaşasaydık nasıl bir hayat bizi beklerdi?
Aslında geçmiş zamanları incelersek, Dünya’da sadece bir iklimin yaşandığı dönemler olduğunu görebiliriz. Bu zaman dilimlerinde yeryüzü gittikçe soğudu ve bazı dönemlerde buzullarla kaplandı.
Benzerinin gelecekte de yaşanması durumunda gerçekleşebilecek durumlar neler? Biz canlılar için ne gibi sonuçlar ortaya çıkardı? Gelin, hep birlikte karar verelim.
Tek bir iklimin yaşanmasında gerçekleşebilecek durumlardan bahsetmeden önce, ortaokul bilgilerimizi tazelememiz gerekiyor.
Güneş ışınları, Dünya’nın her noktasına eşit derecelerde ulaşmıyor. Nedeni ise 23,5 derecelik açıyla eğimli olan Dünyamızın şeklidir.
Aynı zamanda yörüngesindeki hareketinde Güneş’e doğru olan yönelimlerinin değişmesidir. Böylelikle, güneş ışınlarının her alana farklı açılarla ulaşmasıyla mevsimler ve bununla beraber iklimler oluşuyor.
İklim içinse, bir alanda uzun süreler boyunca gözlemlenen hava olaylarının ortalaması diyebiliriz. Dünya’da 10 tane iklim çeşidi görülmektedir. Bunlar:
- Ekvatoral iklim
- Savan iklimi
- Muson iklimi
- Çöl iklimi
- Akdeniz iklimi
- Okyanus iklimi
- Step iklimi
- Sert karasal iklim
- Tundra iklimi
- Kutup iklimidir.
Kutup iklimi nerelerde görülüyor?
Bahsettiğimiz gibi Dünyamızın şekli nedeniyle güneş ışınları farklı derecelerde Dünyamıza ulaşıyor. En eğik güneş ışınları ise 60° kuzey ve 60° güney enlemlerinde görülüyor. Böylece 70° kuzey ve güney enlemlerinde kutup iklimi hakim olmaya başlıyor.
Kutup iklimi, yıllık sıcaklık ortalamasının 0°C’nin altında seyrettiği ve yüzeyin sürekli karlarla kaplı olduğu yerlerde görülen bir iklim türüdür. Kuzey Kutbu çevresi ve Güney Kutbu çevresi (Antarktika) bu iklimin bilinen en önemli noktalarıdır. Kutup deyince bile içimize bir üşüme ürpertisi geldi değil mi?
2,6 milyon yıl önce Dünya: Buzul Çağı
Dünya’da tamamen kutup ikliminin yaşandığı zaman dilimleri yaklaşık 2,6 milyon yıl önce gerçekleşmişti. Literatürde bu zaman dilimlerine Buzul Çağı ya da Buz Çağı adı verilmektedir. Bir ateş çemberi olarak oluşmaya başlayan Dünyamız, ani soğumalar nedeniyle tamamen buzullarla kaplı bir hâl almıştı.
Bu zaman diliminde 5 tane Buzul Çağı dönemi yaşandı. Bunlar;
- Pleistosen Devri (2,58 milyon-11.700 yıl önce)
- Karu Buzul Çağı (360-260 milyon yıl önce)
- Huroniyen Buzul Çağı (2,4-2,1 milyar yıl önce)
- Cryogenian Dönemi (720-635 milyon yıl önce)
- Andean-Sahra Buzul Çağı (460-430 milyon yıl önce
1815 Tambora Yanardağı’nın patlaması: Yazsız Yıl
Elde edilen bulgulara göre, bundan yaklaşık 209 yıl önce, Endonezya’da bulunan Tambora Yanardağı‘nda tarihin en büyük volkan patlaması meydana geldi. Yanardağ patladığı zaman atmosfere çeşitli maddeler saldı. Bunlar; toz, kül ve kükürttü.
Araştırmalara göre bu olay öyle büyüktü ki, atmosfere salınan bu maddeler, güneş ışınlarının Dünyaya ulaşmasını engellemeye başladı. Yeryüzü gittikçe soğudu ve bu durumla birlikte iklimler etkilendi. Uzun süren don, kar ve buz fırtınaları hayatı felç etti. Yeryüzünün oldukça soğuduğu bu zaman dilimine “Yazsız Yıl” adı verildi.
1816 Yılında Ne Oldu da Yaz Mevsimi Yaşanmadı?
Peki sadece kutup iklimi yaşasaydık hangi zorluklarla karşılaşabilirdik?
Elbette ki Dünya’da sadece bir iklimin varolması, yaşayan bütün canlılar için sonuçlar doğuracaktır. Araştırmalara göre ise, sadece kutup ikliminin hakim olduğu bir Dünya, Buzul Çağı’na benzerdi. Peki neler yaşanırdı?
Öncelikle kutup ikliminde sıcaklık ortalaması 0°C’nin altında olduğu için belirli bir toprak ve bitki türü bu iklimde yok. Kısacası toprak olmazsa bitki yok, bitki olmazsa canlıların beslenme olanağı yok. Buna bağlı olarak, en temel ihtiyacımız olan beslenmeyi karşılayamazsak yaşama ihtimalimiz gittikçe düşerdi.
Besin zinciri devam edemezdi. Soğuğa rağmen hayatta kalabilen yırtıcı hayvanlar, enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek için etrafına ciddi tehditler oluştururdu.
Aynı zamanda Dünya’da bütün sular donmuş bir hâlde olacağı için su ihtiyacımızı da karşılayamazdık. Böylece hayati risklerimiz en hızlı şekilde artmaya devam ederdi.
Sıklaşan kar fırtınaları nedeniyle karlar birikmeye başlardı. Bu nedenle büyük ekosistem değişiklikleri yaşanır ve bu fırtınalardan dolayı hayatlarımızı devam ettirmek zor olurdu.
Tüm bu durumlara ek olarak; dünya nüfusu, güneş ışınlarını daha dik açıyla alabilen ekvatoral bölgelerde yogunlaşırdı. Yoğun nüfus beraberinde güvenlik ve kaynak yetersizliğini meydana getirirdi.
Gerçekleşmesi mümkün mü?
Bahsettiğimiz gibi sadece kutup ikliminin Dünya’da etkili olduğu iki dönem var. Fakat günümüzde iklimleri etkileyen tek şeyin biz insanların davranışları olduğunu görüyoruz.
Dünya’yı soğutmamız mümkün değil gibi görünüyor. Bizler sadece sera gazlarındaki artışlara sebep olarak buzulların erimesi ve Dünya’nın çölleşmesinde ki hızına hız katıyoruz. Şunu söylememiz gerekir ki Dünyamız çölleşmeye devam etse de veya buzullaşmaya başlasa da biz canlılar her iki durumda da tehlikedeyiz.
Peki sadece kutup iklimini yaşadığımız bir distopya gerçekleşiyor olsaydı, sizce olumlu veya olumsuz neler yaşanırdı? Yorumlarda buluşalım.
