Hayatınızda hiç yanlış bir yola sapmış olmanıza rağmen sırf geri dönemeyecek kadar yol aldığınız için devam ettiğiniz oldu mu? İşte “batık maliyet yanılgısı” ya da “Concorde yanılgısı” tam olarak bunu ifade ediyor.
Bu psikolojik tuzak, ismini süpersonik Concorde uçağından alıyor. Bu uçağın geliştirilmesi, proje sırasında ortaya çıkan aşırı maliyetlere ve sorunlara rağmen, harcanan paranın büyüklüğü nedeniyle iptal edilmedi.
Sonuç? Concorde, uzun vadede büyük bir ticari başarısızlık oldu. Peki, neden insanlar veya kurumlar bu yanılgıya düşüyor? Ve nasıl önlenebilir?
Concorde yanılgısının temelinde ne yatıyor?
Concorde yanılgısı, bir projenin veya ilişkinin başarısız olduğunu fark etmemize rağmen, önceden yapılmış büyük yatırımlar nedeniyle bu yoldan geri dönmek istemememizle ilgili.
Mesela bir film yapımcısı, projeye milyonlarca dolar harcamış olsa da filmin gişede başarısız olacağını bilmesine rağmen filmi tamamlamaktan vazgeçmez. Çünkü zaten çok fazla zaman ve para harcanmıştır.
Bu yanılgının etkilerini günlük hayatta da görmek mümkün.
Kötü giden bir ilişkiyi ele alalım. Pek çok insan, ilişkiye yıllarını harcamış ve duygusal olarak çok fazla yatırım yapmıştır. Ayrılmanın zor olduğunu bilirler, ama “Bu kadar zaman harcadım, şimdi ayrılsam yazık olur.” diye düşünürler. Oysa bu, sadece daha fazla mutsuzluk yaratıyor.
Bir diğer örnek iş hayatından olabilir. Bir şirket, bir projeye büyük bir bütçe ayırmıştır. Proje başarısızlıkla sonuçlanacağını gösterse de harcanan para ve emeği düşünerek projeyi iptal etmezler. Daha fazla zarar ve zaman kaybı değil mi?
Concorde yanılgısından nasıl kaçınılır?
Duygusal bağlanma, başarısızlık korkusu, başkalarını haklı çıkarma düşüncesi ve bulanık yargılara düşmek bizi bu yanılgının içerisine çekse de kaçmanın bazı yöntemleri var.
Concorde yanılgısından kaçınmanın en iyi yolu; harcanan paraya, zamana veya emeğe odaklanmaktansa, gelecekteki olasılıkları değerlendirmek. Şu anki durumun ne olduğunu ve ileriye dönük en mantıklı adımın ne olacağını düşünmek gerekiyor.
Eğer bir projenin başarısızlıkla sonuçlanacağını gösteren güçlü işaretler varsa devam etmek yerine durup durumu tekrar değerlendirmek en doğru seçenek olacaktır.
Sonuç: Doğru kararlar almanın önemi!
Concorde yanılgısı, pek çok insanın ve kuruluşun düştüğü bir tuzak. Bu yanılgıyı anlayarak daha rasyonel kararlar alabilirsiniz.
Concorde yanılgısının öğrettiği en önemli ders, ileriye bakmak ve gerektiğinde geri adım atmanın bir zayıflık değil, bilgelik olduğu.
Göz atmak isteyebileceğiniz diğer içeriklerimiz:
Neden Sürekli Kendimizi Başkalarıyla Kıyaslama İhtiyacı Hissediyoruz, Bundan Nasıl Kurtulabiliriz?
İş Hayatında Nasıl Profesyonelce ‘HAYIR’ Diyebilirsiniz?
Günlük Hayatta Sık Sık Yanlış Karar Vermemize Neden Olan Tamamen Gerçek Dışı 50 Psikolojik Yanılgı
