İnsan beyninin boyutuyla zekâmız arasındaki ilişkiyi sorgulamak, asırlardır merak uyandıran bir konuydu. “Büyük beyin, büyük zekâ” kavramı birçok insanın zihninde eminiz ki yer edinmiştir.
Ancak son araştırmalar, bu düşünceyi sorgulamamıza neden olan ilginç bir gerçeği ortaya koyuyor: İnsan beyni zaman içinde küçülüyor!
Evet, doğru duydunuz. Binlerce yıl boyunca, beynimizin büyüklüğü zekâmızın ufak da olsa bir göstergesi olarak kabul edilirdi. Ancak günümüzde, bu durumun tam tersi olduğu görülüyor. Peki ama nasıl?
İnsan beyninin zamanla küçülmesi, bilim dünyasını yıllardır meşgul eden bir konu.
İnsan beyniyle ilgili yapılan araştırmalar, modern insanın beyninin 100 bin yıl önceki Homo Sapiens türünden hemen hemen %12 daha küçük olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum ise akıllarda tek bir soru oluşturuyor: Neden?
Kimileri, sembolik bilgi işleme adını verdikleri düşünme biçiminin gelişmesinin beyin boyutunu etkilediğini öne sürüyor. Yani, daha küçük beyinler, daha karmaşık düşünme süreçlerini daha etkin bir şekilde gerçekleştirebiliyorlar diye düşünebiliriz.
Atalarımız, düşünce gücüyle zaman içinde beyinlerini daha etkin kullanmaya başlamış olabilirler.
Diğer bir teori ise daha ilginç. Çünkü bu teori iklim değişikliğinin etkisi üzerine odaklanıyor. Araştırmacılar, beynin küçülmesinin iklimin ısınmasıyla ilişkili olabileceğini düşünüyorlar.
Tıpkı vücudumuz gibi beynin de daha küçük olması, serin tutmayı kolaylaştırabilir. Bu da iklim koşullarına uyum sağlamak için bir adaptasyon olabilir.
Günümüze gelince, teknolojinin gelişmesiyle bilgiyi depolama ve işleme gibi görevlerin artık beyin dışı kaynaklarla yapılabildiği için beyin boyutunun küçülmesi kaçınılmaz olabilir.
Tabii tarıma geçişin ve beslenme alışkanlıklarının da etkisi büyük.
Tarıma geçişle besin kaynakları daha monoton hâle gelmiş ve bu da beyin gelişimini olumsuz, zamanla küçülecek şekilde etkilemiş olabilir.
Buradan anlamamız gereken en önemli şey ise beynin büyüklüğünün zekâ ile doğru orantılı olmadığı. Çünkü araştırmalar, beden boyutuna göre daha büyük bir beyine sahip olmanın, daha zeki olmak anlamına gelmediğini bize gösteriyor.
Beynimizin zamanla neden küçüldüğüne dair kesin bir cevap henüz bulamasak da birçok farklı faktörün bu sürece katkıda bulunacağı bir gerçek.
