En önemli yemek yardımcılarımız dişlerimizin bazıları var ki niye orada olduğunu bilmiyoruz. Tabii ki 20’lik dişlerimizden bahsediyoruz. Bir diğer adıyla “bilgelik dişi” de denen bu dişlerimiz ne işe yarıyor ve neden bazı insanlarda hiç çıkmıyor?
Üçüncü azı dişimiz de diyebileceğimiz yirmilik dişlerimiz, ağzımızın en arka kısmında yer alırlar ve genellikle yetişkinliğin kapısını çaldığımız 17-25 yaş aralığında kendilerini gösterirler.
Sadece diş deyip geçmeyin, onların neden bizimle olduğunu anladığınızda insanlık tarihine biraz daha yakınlaşacaksınız.
Neden yirmilik dişlerimizi çıkarırız?
20’lik dişlerimiz, insanlığın evrimsel geçmişine kanıt olan detaylar arasında önemli rol oynuyor. Atalarımız, yiyecekleri kesemediği veya pişiremediği için oldukça kaba ve lifli yiyecekleri çiğnemek durumundaydı. Tabii ki bunu da 20’lik dişleri ile yapıyorlardı. Onların bu dişleri aktif olarak kullanması sebebiyle de çene yapıları bizlere göre daha büyüktü.
Yirmilik dişlere neden ihtiyacımız kalmadı?
Zamanla beslenme alışkanlıklarımız değişti. Artık yiyecekleri kesebiliyor, pişirebiliyor ve daha yumuşak hâle getirebiliyoruz. Bu yüzden de dişlere olan ihtiyacımız azalıyor. Ayrıca çenelerimiz atalarımıza göre daha da küçüldü. Bu değişim de 20’lik dişleri artık “’fonksiyonel gereklilikten” ziyade bir “evrimsel kalıntı”ya dönüştürdü.
Üçüncü azı veya yirmilik dişimize neden “bilgelik dişi” deniyor?
Madem 20’lik dişlerin ta atasına kadar indik o zaman onlara neden bilgelik dişi dediğimizi de açıklayalım. 20’lik dişler genellikle 17 ila 25 yaş arasında ortaya çıkıyor. “Yaşla birlikte bilgelik de gelir.” sözünden yola çıkılarak çok da ihtiyacımız olmayan bu dişlere, üçüncü bir ad daha konuluyor.
Neden bazı insanlarda yirmilik dişler çıkmaz?
İlginç bir şekilde, tüm insanlarda 20’lik dişler çıkmaz. Bu oranın yaklaşık yüzde 25 olduğu tahmin ediliyor. Araştırmalar ise bu durumun genetik faktörlere bağlı olduğunu gösteriyor. Daha küçük bir çene yapısı da bilgelik dişlerin çıkmamasında faktör oluyor.
Öyle masumca yerlerinde durmayabiliyorlar.
Yazıyı okurken acıları aklına gelenler olabilir. Çünkü 20’lik dişin çıkma süreci kimilerinde ağrıya neden olabiliyor. Çoğu zaman yeterli alan olmadığı için dişler yan yatmış şekilde çıkabiliyor veya tamamen çıkamayarak gömülü kalabiliyor.
Bu durumlar da çevre dişlere baskı yaparak ağrı, enfeksiyon ve diğer dişlerin düzensiz yerleşmesine sebebiyet veriyor. Tüm bu nedenler de 20’lik diş çektirmeye kadar gidiyor. Eğer hayatı olumsuz yönde etkiliyor ve enfeksiyon, ağrı gibi nedenlerin yanı sıra başka sorunlar da teşkil ediyorsa diş hekimi tavsiyesi ile 20’lik dişlerin çekilmesi gerekebiliyor.
Günümüzde pek çok kişi için sorun yaratıyor olsa da 20’lik dişlerimiz sayesinde bir kere daha insanlık tarihine inmiş olduk.
