En ölümcül cilt kanseri türü olan melanoma karşı geliştirilen dünyanın ilk kişiselleştirilmiş mRNA aşısı, yüzlerce insanda denenmeye başladı. Araştırmacılar, aşıyla kanseri kalıcı olarak iyileştirmeyi amaçlıyor.
Cilt kanseri türü olan melanom, en ölümcül hastalıklardan biri konumunda. Öyle ki dünya çapında yıllık olarak ortalama 60 bin civarında insan hayatını kaybediyor, yüz binlerce insan hastalığa yakalanıyor. Durum böyle olunca cilt kanseri tedavisi amacıyla yapılan araştırmalar büyük önem arz ediyor.
Melanom konusunda her şeyi değiştirme potansiyeline sahip Moderna ve MSD şirketleri tarafından geliştirilen yeni mRNA aşısı da bunlardan biriydi. Şimdi de bu konuda önemli bir gelişme yaşandı. mRNA-4157 isimli, melanoma karşı dünyanın ilk “kişiselleştirilmiş” mRNA aşısı olarak bilinen aşı, Birleşik Krallık’ta denenmeye başladı.
Her hasta için özel geliştiriliyor ve hastalığın geri dönmesini engelliyor
*Aşıyı ilk deneyen kişilerden olan Steve Young isimli hasta. Young, geçen yılın ağustos ayında kafasındaki melanom büyümesi nedeniyle ameliyata alınmıştı
Şu anda cilt kanserinin tedavisi için büyük oranda ameliyat tedavisi kullanılıyor. Radyoterapi, ilaçlar ve kemoterapi de bazı zamanlarda kullanılan tedavilerden. Yeni geliştirilen aşı ise her hasta için özel olarak geliştiriliyor ve hastalığın geri dönmesinin önüne geçmeyi amaçlıyor.
Faz 2 çalışmaları, aşının kanserin melanom hastalarına dönüşünü ciddi oranda azalttığını ortaya koymuştu. Aralıkta yayımlanan sonuçlarda aşı alan yüksek riskli melanomlu kişilerin üç yıl sonra ölme veya kanserin geri gelme riskinin diğerlerine kıyasla çok daha az olduğu görülmüştü. Şimdi ise son aşama olan faz 3 denemeleri Birleşik Krallık’taki yüzlerce hastada başladı.
“Kişiselleştirilmiş aşı”dan kasıt ne?
Aşı, bir neoantijen tedavisi. Bağışıklık sistemini tetikleyerek hastanın spesifik kanser ve tümör türüne karşı savaşmasını sağlayacak şekilde tasarlandı. Yani vücudun, hastalığın geri gelmesini önlemek için kanser hücrelerini avlamasını sağlıyor. COVID aşısında kullanılan teknoloji ile aynı. Tümör neoantijenlerini hedef alan mRNA-4157, 34 adete kadar neoantijen için kodlama taşıyor ve hastanın kanserine dayalı bir anti-tümör bağışıklık tepkisini etkinleştiriyor.
Kişiselleştirme konusundan da bahsedelim. Araştırmacılar, aşıyı hastaya özel hâle getirmek için ameliyatları sırasında tümörden bir örnek alıyorlar. Ardından DNA dizilimi ve yapay zekâ kullanılıyor. Sonucunda ise hastanın tümörüne özel olarak üretilen bir aşı ortaya çıkıyor. Her hastada farklı olacağı, bir hastaya verilen aşının diğerinde işe yaramayacağı ifade ediliyor.
Araştırmanın arkasındaki isimlerden Dr. Heather Shaw, nihai amaçlarının kanserden kalıcı olarak iyileştirmek olduğunun altını çizdi. 3. aşama, önceki aşamalardan daha yüksek miktarda kişiye uygulanacak. Hedefleri 1.100 civarı insanda deneme yapmak. Umarız başarılı olduğunu görürüz.
Diğer kanser türlerine de uygulanabilir
Shaw, bu aşının sadece cilt kanseri değil diğer kanserler için de kullanılabilme ihtimali olduğunu söyledi. Açıklamaya göre araştırmacılar; akciğer, böbrek ve mesane kanseri için de testler gerçekleştiriyor.
