Örnek alınacak kişiler hakkında ters köşe şeyler duymayı ve başkalarına aktarmayı seviyoruz. Einstein’ın matematiğinin zayıf olduğu söylentisini duymuşsunuzdur. Benzer bir konu daha var, Einstein’ın doktora tezinin “gerçek fizik” olmadığı söylenerek reddedilmesi. Gerçekten böyle bir şey olmuş olabilir mi? Aslına astarına birlikte bakalım.
Netflix’te yayımlanan yeni dizi “Einsten ve Atom Bombası”, Einstein’ın yaptığı işleri ve hayatını tekrardan gündeme getirdi. Filmde Einstein’ın zekâsını, teorilerini, Yahudi olması nedeniyle Alman halkı tarafından nasıl dışlanarak sürgün edildiğini ve savaş karşıltlığını açık bir biçimde görebiliyoruz.
Ancak Einstein’ın hayatında ön plana çıkan sadece bunlar değil. Tartışmalı bir diğer konu da doktora tezinin reddedildiği iddiası. Bakalım eğrisi doğrusu neymiş bu konunun?
Albert Einstein’ın doktora tezinin reddedilmesine yönelik bir görsel, internette epey dolaştı.
Einstein gibi başarılı isimlerin hayatının bir döneminde başarısızlıklar yaşaması bize motivasyon kaynağı olabiliyor. “Hâlâ umut var…” diye düşünüyoruz. Buradan yola çıkarak X’te (Twitter) 2020 yılında bir görsel paylaşıldı ve azmin önemi vurgulandı.
Görselde 1907 tarihli sararmış bir mektup vardı. Albert Einstein’ın doktorasının Bern Üniversitesi tarafından reddedildiği yazıyordu. Doçentlik pozisyonuna uygun görülmediği yazan mektup, Bern Üniversitesi Felsefe ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Wilhelm Heinrich tarafından imzalanmıştı.
Kâğıtta yazanın tam çevirisini yapacak olursak:
“Doktora başvurunuz olumlu sonuçlanmadığından doçentlik pozisyonuna uygun değilsiniz. ‘Annalen der Physik’ dergisinde yayımlanan makalenizde ilginç teoriler ortaya koyarken ışığın doğası ve uzay ile zaman arasındaki temel bağlantı hakkındaki sonuçlarınızın biraz radikal olduğu görüşündeyiz. Genel olarak, varsayımlarınızın gerçek fizikten ziyade sanatsal olduğunu düşünüyoruz.
Saygılarımla.”
Bu mektup gerçek mi dersiniz?
Hayır, tabii ki de sahte. Ancak milletvekillerinden tutun ünlülere kadar birçok kişi bu mektuba inanarak gerçekmiş gibi paylaştı. Peki sahte olduğu nereden anlaşılıyor?
NDTV ve Teyit.org’un aktardığına göre İsviçre’de bulunan ve ağırlıklı olarak Almanca konuşulan Bern Üniversitesinden gelen bir mektubun Almanca olması beklenirdi. Üstelik Albert Einstein, tüm çalışmalarını Almanca dilinde yayımlamıştı ve hâlâ Alman vatandaşıydı.
Snopes’a göre mektupta yer alan posta kodu için 1907 yılına gittiğimizde dört haneli posta kodunun henüz benimsenmediği ve o dönemde “Sidlerstrasse” isimli bir sokak olmadığı ortaya çıktı.
Ayrıca Bern Üniversitesi, daha önce üniversitelerinde Willhelm Heinrich adında bir dekanı bırakın öğretim görevlisi bile bulunmadığını söyledi.
Kanıtları çok daha fazla genişletebiliyoruz.
1907 tarihinde üniversitedeki Felsefe ve Tarih Fakültesi, Felsefe ve Doğa Bilimleri Fakültesi olarak henüz ayrılmamıştı. Mektuptaki pulun ise üniversite ile hiçbir alakası yoktu. Hatta ilginç bir şekilde Macaristan hanedanının armasına benziyordu.
Einstein’ın doktora tezinin reddedildiğine dair internet efsanesinin nereden çıktığı ve sahte belgenin kim tarafından yapıldığı hâlâ bilinmiyor. Instagram’daki motivasyon sayfalarının adminleri mi dersiniz? 😛
