Kulaklıklarımız, üstümüze giydiğimiz kıyafetler kadar temel bir eşyamız oldu artık. Dışarı çıkarken yanımıza almayı unutursak o günümüz kötü geçebilecek seviyedeyiz. Kafamızın içinde bizi başka dünyalara götüren bu cihazın, sahiden de nasıl kafamızın içindeymiş gibi hissettirebildiğini düşünmüş müydünüz?
İster müzik dinleyelim, ister video izleyelim, ister telefonla konuşalım; kulaklıklardan gelen ses her zaman, kafamızın içinde biri konuşuyormuş ya da şarkı söylüyormuş da biz de onu dinliyormuşuz gibi bir hissiyat yaratır.
Kulaklıkların, başımızın iki farklı yanında olmasına rağmen başımızın ortasında duyuyormuş gibi hissetmemizin ve algılamamızın enteresan sebebine göz atalım.
2 farklı kanaldan gelen ses, beynimizin harika işleyişi sayesinde tek kanaldan geliyormuş gibi hissettirir.
Ses, sağ ve sol kulağımıza eşit seviyelerde iletildiğinde beynimiz bu iletiyi büyüleyici bir şekilde işler ve bilim insanlarının “hayali merkez (phantom center)” dediği şey ortaya çıkar.
Şöyle de diyebiliriz; beynimiz bizi kandırır ve farklı iki kanaldan gelen ses, ortadan geliyormuş gibi hissettirir. Bu olgunun ardında yatan sebep ise çift kulaklı işitme yeteneklerimizdir.
Anatomimiz, âdeta bir mühendislik harikası.
Anormal bir durum olmadığı sürece her insanın iki kulağı vardır ve başımızın sağ ve sol tarafında yer alırlar. Bu eşsiz anatomik düzen, ses kaynaklarının yönünü ve yerini ayırt etmemizi sağlar.
Her iki kulak aynı anda, aynı sinyalleri alır ve beynimiz, sesi kafamızın içinde merkezî bir konuma yerleştirir. Böylece kulaklıktan duyduğumuz ses, âdeta beynimizin tam ortasından gelir.
Beynimiz, ipleri eline alıp “Arkana yaslan ve müziğin tadını çıkar.” diyor.
Kısacası kulaklıklardan gelen sesin kafamızın içinden geliyormuş gibi hissettirmesi, beynimizin karmaşık ve büyüleyici işleyişinin yanı sıra duyusal algılarımızın harikalığını da gösteriyor.
İlginç bir bonus bilgi:
“Amazon Mechanical Turk” adlı platformda yapılan çalışmaya göre aynı konuyu kulaklıkla ve hoparlörle dinleyenlerin arasında empati, anlayış ve yakınlık farklılıkları olduğu ortaya çıktı.
Bir anne ve kızının evsizlikle ilgili konuşmasını dinleyen katılımcılardan kulaklık kullananlar, aynı sesi hoparlörle dinleyenlere kıyasla daha fazla empati kurarak anne ile kızı daha samimi bulmuştu.
