Bazı zamanlar gökyüzünde bir uçak gördüğümüzde, onun sanki birkaç saniyeliğine bir duvar içerisinden geçtiğini görürüz. Başka bir deyişle kısa süreliğine bembeyaz bir bulut oluşur ve uçak da bunun tam ortasından geçer. Peki bu nasıl olur?
Bu noktada akıllara gelen ilk sorular da “Böyle bir şey gerçekten olabilir mi?” Yoksa “Bu bir göz yanılması mı?” olur.
Gelin, bu fenomenin detaylarına bakalım.
Buhar konisi, diğer isimleriyle şok yakası veya Mach elması, bir uçağın transsonik hızlara yaklaştığında etrafında oluşan yoğun su buharının görünür bulutudur.
Bir buhar konisi, tipik olarak bir uçak gibi yüksek hızlarda ve atmosferde hareket eden bir nesnenin, bir füze/roket fırlatmasının veya patlama kaynaklı şok dalgasının hemen sonrasında, havanın hızla sıkışması ve genişlemesi sebebiyle ortaya çıkar.
Bu genişleme ve sıkışma, hava basıncında ve sıcaklığında ani bir düşüşe sebep olarak atmosferdeki su buharının minik damlacıklara yoğunlaşmasına ve nesnenin etrafında fark edilebilir bir bulut ya da koni biçimli bir yapı oluşturmasına neden olur.
Buhar konisinin oluşumunda çeşitli faktörler rol oynar.
Bunlar; cismin hızı, nem ve sıcaklık gibi atmosfer koşulları ve su buharı yoğunlaşması için çekirdeklenme alanlarının varlığıdır. Ayrıca bir buhar konisinin insan gözü ile görülebilme süresi, yine çeşitli faktörlere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir.
Bu noktada olayın hızı ve süresi, atmosferik koşullar, mesafe ve görüntüleme açısı etkili olur. Örneğin buhar konisinin görünür kalma süresi, uçağın hızına veya fenomene sebep olan olayın süresi ile ilişkilidir. Tipik olarak buhar konileri, birkaç saniye arasında oluşur ve dağılır.
Yine nem seviyeleri ve sıcaklık, buhar konisinin kalıcılığını etkiler. Buhar konileri kuru koşullara kıyasla havada nemin fazla olduğu durumlarda daha uzun süre dayanabilir.
Ayrıca gözlemcilerin olaydan uzaklığı ve görüntüleme açıları, buhar konisinin ne kadar uzun süre görünür kalacağını etkileyebilir. Önemli bir mesafeden veya hızla görüş alanından çıktığı bir açıdan gözlemlenirse, görünür olma süresi kısalabilir.
