1980’lerde Antarktika üzerinde keşfedilen delik sonucunda inceleme yapan bilim insanları, hasarın sorumlusu olarak kloroflorokarbon gazlarını (CFC) bulmuş ve 1987 yılında imzalanan Montreal kontratı ile birlikte CFC kullanımın evreli olarak azaltılmasına karar verilmişti.
Anlaşmanın üzerinden geçen 30 yılı aşkın mühlet zarfında ozon katmanındaki delik düzgünleşme eğiliminde olsa da süreç yavaş işliyor. Bu kapsamda ozon katmanının etraf üzerinde ne üzere tesirler yapmaya devam ettiğinin daha güzel anlaşılabilmesi için Birleşmiş Milletler Çevresel Tesir Kıymetlendirme Paneli’nde misyon yapan araştırmacılar bir çalışma yürütmüşler.
Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara nazaran en büyük değişikliğin Antarktik Salınımı (Antarctic Oscillation) olarak bilinen rüzgâr jenerasyonunda meydana geldiği tespit edilmiş.
Araştırmacılar, Güney yarımkürenin alt bölgelerini sarmalayan rüzgâr jenerasyonunun Antarktika’nın üzerinde bulunan delik yüzünden, yaklaşık bin yıldır bulunduğu bölgenin daha da aşağısına hareket ettiğini söz ediyor. Salınımda meydana gelen bu sürüklenme iklim bölgelerini de değiştirdiğinden yağış, deniz yüzeyi sıcaklık ile okyanus akıntıları bedellerinde farklılıklar oluşmasına neden oluyor. Kelam konusu farklılaşmalar ise Avustralya, Yeni Zelanda, Antarktika, Güney Amerika, Afrika ve Güney Okyanusu’nun bulunduğu bölgenin iklimini değiştiriyor.
Bölgelere nazaran avantaj ve dezavantaj durumu kelam konusu
Raporda, okyanuslarda görülen ısı değişikliklerinin bölgelere nazaran avantaj ve dezavantajlar oluşturduğu da belirtiliyor. Isınan suların Avustralya’nın Tazmanya adası bölgesinde bulunan esmer su yosunu yatakları ile Brezilya kıyılarında bulunan mercan kayalıklarına ziyan verdiği belirtilirken suların soğudu bölgelerde ise balık ve krille beslenen penguen, fok ve kuş tipi canlılarda artış olduğu vurgulanmış.
Yayınlanan raporda iklim değişikliği ile ozon katmanındaki delik ortasındaki geri besleme döngüsüne de atıfta bulunuluyor. Çalışmada nazaran alan araştırmacı Kevin Rose bu mevzuda yaptığı açıklamada, “Sera gazı emisyonları, atmosferin alt katmanlarında daha fazla ısıyı hapsediyor. Bu durumda da atmosferin üst katmanları daha çok soğuyor. Ozon düşük sıcaklık bedellerinde tükendiği için ise soğuk olan üst atmosfer ozon katmanının güzelleşme sürecini yavaşlatıyor.” sözlerini kullanmış.
Bilim insanları, ortaya konan bu üsluptaki çalışmalar sayesinde iklim modellerince hesaba katılmayan alanlardaki boşluğun doldurulduğunu ve böylelikle geleceğimiz ile ilgili daha net fikirlere sahip olabilme imkânı elde ettiğimizi söylüyor.
