Yazın gelmesine çok az kaldı ama sıcaklar şimdiden başladı. Güneş ışığının etkisiyle saçlarımızın renginin açıldığını, cildimizin ise karardığını fark etmişsinizdir.
Yazın aylarında güneşin, saçları parıl parıl parlatması, deniz kokusu, cıvıl cıvıl öten kuşlar… Ne kadar güzel değil mi?
Bu aylarda güneşinde etkisiyle cildimiz bronzlaşmaya başlıyor fakat saçımız için aynı şeyi söyleyemeyiz. Peki bunun sebebi ne olabilir?
Hem bronzlaşma hem de saç renginin açılması süreçlerinin anahtarı, güneşin yaydığı ultraviyole radyasyonun (UVR) saç ve ciltteki melanin pigmentini etkileme şeklidir.
Saç hücreleri ölüdür; sadece lipitlerden, sudan, pigmentlerden ve yapısal proteinlerden oluşur.
Güneş ışınları bu ölü hücrelere çarptığında, melanin pigmentini parçalayarak saç renginin açılmasına neden olur.
Öte yandan cilt canlıdır ve önemli bir savunma mekanizmasına sahiptir. Cincinnati Üniversitesi’nde antropoloji profesörü olan Helen Norton bu konu hakkında bilimsel bir açıklamada bulunmuş:
“Melanin ciltte doğal bir güneş kremi gibi davranır. Yapabildiği şeylerden biri, cilde çarptığında UVR’yi absorbe etmektir. Böylece epidermis ve dermisimizin derinliklerine nüfuz etmesini önler, bu da UV’nin yapabileceği hasarın bir kısmını önleyebilir.”
Fakültatif melanogenez adı verilen bu tepki, üç aşamada gerçekleşir.
İlk olarak, güneşe çıktığınızda pigmentler anında koyulaşır ve şaşıran vücudunuz UV radyasyonundaki değişikliği kaydeder.
Birkaç dakika sonra hücrelerinizdeki haberci uyarılır ve genlerinize daha fazla melanin üretmelerini söyleyerek hızlı melanin üretimine neden olur.
Daha sonra pigment üretiminin artmasıyla devreye girmesi birkaç saat süren kalıcı bir koyulaşma tepkisi vardır.
Yani bunların hepsi birlikte çalışarak bronzlaşmanızı sağlar ancak tepkiler hızlı çalışmadığında güneş yanığı olabilirsiniz.
