Havalar ısınıyor; gökyüzü gözlem şenlikleri, festivaller, gözlem etkinlikleri bizleri bekliyor. Bazılarımız daha önce hiçbir etkinliğe katılmadı ve bu sene artık zincirlerini kırmak istiyor. Bazılarımız ise daha önce katıldı ama hala yeteri kadar tecrübeli değil.
Bazılarımız da bu işlerin üstadı. Gözlem şenlikleri ondan sorulur ama, yine de belki unuttuğum, ihmal ettiğim bir şey vardır diye temkinli davranıyor. İşte, sadece gözlem etkinliklerine katılacakların değil, sırt çantasını alıp yazın doğada zaman geçirmeye niyetli herkesin de başucu eseri olacak bir yazı ile karşınızdayız…
Öncelikle katılacağınız etkinliğin özelliklerini belirlemeniz gerekiyor. Nerede olacağı, kaç gün süreceği, organizasyonu kimin (ya da hangi grubun) yaptığı ve daha önce bu tür organizasyonlar yapıp yapmadığı gibi bilgiler ışığında ihtiyaçlarınızı belirlemeniz doğru olacaktır.
Örneğin aynı grup yıllardır aynı yerde aynı etkinliği yapıyorsa, artık bazı aksaklıklar giderilmiş demektir. Hesapta olmayan durumlar için de mutlaka hazırlıklı olurlar ve sorunlar büyümeden çözüme kavuşturulur. Kozmik Anafor platformunun bu yıl Ağustos ayında altıncısını yapmayı planladığı Antalya’daki Olimpos Gökyüzü ve Bilim Festivali ve Bursa’daki Uludağ Astrofest bunlara örnektir.
En güzel örnek tabiî ki Saklıkent Bakırlıtepe’de bu sene 23. kez düzenlenecek olan Tübitak Ulusal Gözlem Şenliği’dir. Devletin imkanları da seferber olunca, şenliğin tadı bir başka oluyor. Katılmanızı tavsiye ederdik ama, maalesef Tübitak Gözlem Şenliği’ne başvurular 2021 yılı için sona erdi. Ayrıca Konya Taşkent Gökyüzü Şenliği de oldukça kapsamlıdır. İşte, bu tarz etkinliklerde çok temel ihtiyaçlarınız dışında çantanızı doldurmanıza gerek olmayabilir.
Yine de, yanınızda getirmeniz gereken olmazsa olmaz ekipmanlar şunlar olmalı:
• Varsa bir teleskop, hatta fazla varsa ihtiyaç sahipleri için iki ya da üç teleskop
• Fotoğraf Makinesi, kamera
• Çadır
• Uyku tulumu, battaniye, yere uzanıp gökyüzünü seyretmek için bir adet mat veya benzeri şey
• Gece önünüzü görebilmeniz için el feneri
• Diş fırçası, diş macunu, saçı olanlar için jöle, olmayanlar için (ben) yüksek faktörlü güneş kremi
• Şapka, gece için uzun kollu bir kazak veya hırka
• Varsa ve “Akdeniz Akşamları’nı” çalmayacaksanız bir adet akustik gitar
Eğer gideceğiniz etkinlik ilk defa düzenleniyorsa, ya da aynı etkinlik başka yerde düzenlenmiş ama bu seneki lokasyonunda ilk defa düzenleniyorsa, veya aynı yerde aynı etkinliği daha önce başka bir grup düzenlemiş ama bu seneki grup lokasyonun acemisi ise, yahut aynı grubun daha önce başka yerlerdeki etkinliklerine katıldınız ama ufak tefek sorunlar yaşadıysanız; yani kısacası içinizde bir “ gidiyoruz ama du bakalım nolcak” tereddütü varsa, ne olur ne olmaz, çantanıza bir şeyler daha ekleyelim
• Powerbank
• Yiyecek sıkıntısı baş gösterdiğinde birbirinizi kemirmemeniz için en az 2 gün yetecek abur cubur (helva tok tutar)
• Bol miktarda su, 5 litrelikler kullanışlı oluyor, kendi aracınızla gitmiyorsanız araçla gelen birine sipariş edin. Unutmayın ki suyu dağ başında sadece içmek için kullanmayacaksınız.
• İçinde ufak tefek edevatın (Çakı, bant, maket bıçağı, kibrit vs) olduğu ufak bir alet kutusu
• El feneri
• İşaret fişeği (Av Malzemesi satan mağazalardan temin edilebilir)
• Tuvalet kağıdı (bu önemli)
Gideceğiniz yerin denizden yüksekliği çok önemli. Özellikle yüksek yerlere çıkacak olanlar için tekrar belirtelim, gündüz çok sıcak ama gece de çok soğuk oluyor. Gece soğuktan korunmak için çadırınızın içinde üstünüze örttüğünüz battaniyeler, Güneş’in doğması ile birlikte sizin can düşmanınız haline gelebiliyor.
Tabi bölgenin özelliklerine göre sabah 8 akşam 5 mesai yapan sivrisinekler ve avucunuz kadar böcekler de (bazı arkadaşlar gördüğü böceği abartıp kafam kadar dese de siz onlara bakmayın, kafa kadar böcek mi olur?) sizi uyutmayacaktır.
Bu paragraftan çıkarmanız gereken sonuç, battaniyeyi üstünüzden atıp sinek ilacına Davidoff muamelesi yapacağınız ânı çok iyi ayarlamanız gerekiyor. Ufak bir gecikme size pişik ve koca koca sinek ısırıkları olarak geri dönebilir.
Peki, gözlem ve gökyüzü şenliklerinde neler yapılıyor? Genellikle 3 günlük bir kamp şeklinde süren bu şenliklerde sizleri neler bekliyor?
Gözlem şenliklerinin “bilim etkinliği” olduğunu unutmamanız gerekli. Yani, “çok eğleneceğiz, vuhuuu kopacağız!” kafasındaysanız, hiç yerinizden kalkıp gitmeyin buralara. Gözlem şenlikleri, genellikle gündüz yapacak pek birşey olmayan, geceleri ise önünüzü görmeniz bile pek mümkün olmayan zifiri karanlıkta teleskoplar eşliğinde gökcisimlerinin izlendiği etkinliklere sahne olan organizasyonlardır.
Gündüzleri, etkinliği düzenleyenlere göre farklılık gösteren “bilim atölyeleri” oluyor. Bu atölyeler ise çoğunlukla çocuklara ve çocuk ruhlulara hitap ediyorlar. Kartondan maket yapımı, boyama ve resim atölyeleri, çeşitli elektrik deneyleri, şişelerden yapılan roketlerin su veya uçucu gazlarla fırlatılması gibi etkinlikler oluyor. Güneş altında katlanması zor olsa da, Güneş teleskopları ile yapılan Güneş gözlemlerini de unutmayalım. Güneş’i yakından görebilmek de heyecanlı bir aktivitedir.
Ayrıca, bilimsel sunum ve söyleşiler de gündüz vakitlerinde gerçekleştiriliyor. Gittiğiniz etkinliğin niteliğine ve konuşmacıların yapılarına göre sunumlar bazen bir üniversite amfisinde ders anlatır ciddiyetindeyken, bazıları uzay ve evrenle ilgili keyifli konuların neşeyle takip edildiği anlatımlar olabiliyor.
Gece olduğunda karanlığa gömülen etkinlik alanında, teleskop başında gezegenleri ve derin uzay cisimlerini (bulutsular, galaksiler vs) izleyeceksiniz. Çoğunlukla her teleskop başka bir gökcismine dönük olduğu için, o teleskop senin bu teleskop benim dolaşacaksınız birkaç saat. Bunun yanında, eğer yanınızda fotoğraf makinası getirmişseniz ışık kirliliğinin olmadığı bu ortamda astrofotoğraf çekimleri yapabilirsiniz.
Olimpos Gökyüzü ve Bilim Festivali gibi bazı etkinliklerde, katılımcılar fotoğraf makinaları eşliğinde uygulamalı astrofotoğraf eğitimleri alıp, evlerine yıldızlar altında çekilmiş fotoğrafları ile dönebiliyorlar.
Yine, profesyonel çekim yapan astrofotoğrafçıların yanına ilişip, o rengarenk gökyüzü fotoğraflarının nasıl çekildiği izleyip öğrenebilirsiniz. Böylelikle astrofotoğrafçı sabrını da deneyimlemiş olursunuz.
Astrofotoğraftan konu açılmışken uyaralım: Etkinlik alanında el fenerinizi açıp dolaşamazsınız. El fenerlerinizin önünü kapatmanız için size kırmızı filtreler verilecek, onları kullanacaksınız. Hatta, cep telefonlarınızın ekran ışıkları bile yapılan astrofotoğrafçılık çekimlerini ve teleskop gözlemlerini etkilediği için yasaktır. Alimallah, tatsızlık çıkar, yapmayın etmeyin…
Etkinliklere katılanlar olarak en temel amacımız, şehrin gürültüsünden, stresinden ve yoğunluğundan bir süre de olsa kaçıp doğayla iç içe pozitif enerji depolamak. Bunun yanında, şehirlerde asla göremeyeceğiniz Samanyolu ve muazzam bir yıldız manzarası eşliğinde gökyüzüne hayran hayran bakmak. Şenliğe gelen hemen herkesin temel amacı ve beklentisi bundan ibaret.
O halde çekingen olmayın, tanımadığınız insanların sohbetlerine katılın, kaynaşın. Bırakın doğa sizi, ortak zevkleriniz, ortak heyecanlarınız olan insanlarla birleştirsin. Beyne daha fazla oksijen gittiği dönemlerde kurulan arkadaşlıklar daha uzun ömürlü oluyormuş (Bu istatistik, tarafımdan, az önce uydurulmuştur).
Bilimle ve Sevgiyle kalın
Hakan Cibelik & Zafer Emecan
Kapak fotoğrafı: Tabii ki Olimpos Gökyüzü ve Bilim Festivali’nden…
