Optik, kızılötesi, termal kamera, radar ve radyo dalgası sensörleri üzere ekipmanlarla donatılacak drone’lar bu sayede potansiyel tehditleri daha kolay tespit edebilecekler. Roborder’da teknik müdür olarak vazife yapan Kostas Ioannidis, “Hedefimiz, İHA’lara mümkün olduğunca fazla sensör koyarak hudut devriyesi çalışanının işini kolaylaştırmaya çalışmak.” sözlerini kullanmış.
Nihai eserin Portekiz, Macaristan ve Yunanistan üzere müsaadesiz göç sorunlarıyla uğraşan AB ülkeleri tarafından test edileceğini belirten şirket yetkilileri, kelam konusu projeye özel dalın de ağır ilgi gösterdiğini tabir ediyor. Şirketin proje müdürü olan Stefanos Vrochidis The Intercept’e verdiği röportajda, “Ürünümüzü ticari manada pazarlamak isteyen şirketler de yok değil. Şayet proje özel şirketlere aktarılırsa, teknolojinin tümü ya da bir kısmı kullanılabilir. Bu tıp bir transfer, Avrupa içinde ya da Avrupa dışında da olabilir.” kelamlarını kullanmış.
Proje kapsamında drone kameralarına yüz tanıma sistemi özellikleri kazandırılmayacağını söz eden Ioannidis, bu teknolojinin ileriki bir periyotta sisteme entegre edilebilmesi durumunu ise “teknolojik manada mümkün” kelamlarıyla açıklıyor. İHA’ların silahlı hale getirilerek insanlara karşı kullanılabileceği kaygılarının hatırlatıldığı yönetici net bir formda “Hayır.” yanıtını vermiş. Ioannidis “Drone’ların insanlara karşı harekete geçme üzere bir özelliği bulunmayacak. Buradaki hedef, yalnızca izleme ve gerektiğinde ilgili makamları harekete geçirmek olacak.” diyor.
Drone’lar silahlandırılmaya karar verilirse ne olacak?
Sheffield Üniversitesi robotik ve yapay zekâ alanında Fahri profesörlük unvanı bulunan ve Memleketler arası Robotik Silahlanma Denetimi Komitesi kurucularından olan Noel Sharkey, Roborder yöneticilerine katılmıyor. Bu tıp sistemlerin geliştirilmesini, “ahlaki tehlikeleri bulunan bir bölgeye müsaadesiz girmek gibi” olarak algılayan Sharkey’e nazaran bir drone’u silahlandırmak çok kolay.
Bilim insanı, bir İHA’yı hudut devriyesinde kullanmak ile İHA’ya hudut emniyetini sağlatmak ortasında çok ince bir çizgi olduğunu söz ederken; 2015 yılında ABD vatandaşı bir gencin, bir drone’u tabanca ve alev makinası kullanarak silahlandırması örneğini vermiş. Sharkey, “Karşı karşıya kaldığımız durum bizi hangi tarafa savuruyor? Mevcut proje İHA’ların silahlandırılmayacağını ön görüyor. Pekala, müsaadesiz göç sıkıntılarıyla uğraşan ülkeler ya da farklı maksatları olan şirketler için bardağı taşıran son damla hadisesi gerçekleşirse ne olacak? O vakit da bu İHA’lar silahlandırılmayacak mı” sorularını da ilgililere yöneltmekten geri kalmamış.
Projeyle ilgili olmayan lakin teknolojinin barındırdığı etik tasalar da insanları endişelendiriyor. Roborder’a bu kapsamda yöneltilen tenkitlerin başında ise mevcut teknolojinin cürüm örgütleri ya da ferdî hatalılar tarafından manipüle edilebileceği konuları geliyor. Bu tasaları kabul eden şirket, sahip olunan teknolojinin kumu kurumları ve özel teşebbüslerden oluşan bir şirketler birliği tarafından sıkı sıkıya korunduğunu belirtiyor. Fakat yetkililer üstte da belirtilen teknoloji transferi konusunda ortaya çıkabilecek ıstıraplara değinmekten kaçınıyorlar.
İngiltere kaynaklı insan hakları kuruluşu Liberty’de misyon yapan Hannah Couchman The intercept’e yaptığı açıklamada, “Bahsi geçen teknolojiye yönelik olarak önemli tasalar taşıyoruz. Proje hayata geçirildiğinde, vazifenin düşük maliyetle ve aktif bir biçimde yerine getirileceği düşünülüyor. Lakin yasal inceleme ve danışmanlık konusunda yeteri kadar hassas davranılmadığını görüyoruz.” tabirlerini kullanmış.
